enürezis ( altına kaçırma)

Enürezis:

5 yaş ve üstündeki çocuklarda  en az 3 ay , haftada en az 2 kez, istemsiz idrar kaçırmasıdır.

Gece işemeleri enürezis nokturna olarak adlandırılır.

Primer enürezis çocuk sürekli işer ise, sekonder enürezis en az 6 ay kuru kaldıktan sonra işemeye başlar ise bu tanıyı alır..

Sadece gece işemeleri basit (monosemptomatik) enürezis,

Gündüz işeme, yetişememe, idrarını tutma, sık idrar yapma ( 8 den fazla), beraberinde idrar yolu enfeksiyonu ve kabızlık varsa komplike enürezis olarak adlandırılır.

Gece işemelerinde genetik faktörler önemlidir. 

Annede ya da babada varsa % 45 ,ikisinde de varsa % 77 sıklıkta görülür. 
Ancak gündüz işemeleri de varsa bu durum ayrıntılı inceleme gerektirir.

Çocuğun  iki gün, üç gece süreyle,  süreyle idrar yapma sıklığı, idrar miktarı , kaçırma sayısı kaydı tutulur.

Laboratuvar bulgusu olarak tam idrar tahlili istenir. 

Böbrek ultrasonu ile mesane duvarı ölçümü ve işeme sonrası mesanedeki idrar miktarı ölçülür.

Enürezis tedavisi:

1-  Destekleyici tedavi:

1-Sıvı tüketimi düzenlenmesi 30cc/kg/ gün sıvı tüketimi sağlanmalı.( kilox30 içeceği su miktarı)

2-Her 3 saatte bir tuvalete gitmeli, tuvalet çıkışı bir bardak su içmeli.

3-Akşam yatmadan 2 saat önce sıvı kısıtlaması yapılmalı.

4-Kabızlık varsa düzeltilmeli, kabızlık varsa önce diyet tedavisi uygulanmalı, yetersiz kalırsa ilaç ( duphalac gibi) kullanmalıdır.

5-Yatmadan önce mutlaka tuvalete gidilmeli, mesane tam olarak boşaltılmalı.

6-Yattıktan iki saat sonra uyandırılarak tuvalete götürülmeli, bu sırada çocuk tam olarak uyanmalı ve bilinçli işemelidir.

7-Gündüz fizik aktivitesi düzenlenmeli, uzun süre televizyon, bilgisayar başında kalmasına izin verilmemeli.

8-Çocuk ıslak gecelerde yağmur, kuru gecelerde güneş çizerek, hazırlanacak bir çizelge ile ıslak-kuru geceler tespit edilmeli,bu çizelgede yağmur ve güneşi çocuk kendisi çizmelidir.

9-Asla  cezalandırılmamalı, çocuğun kendini suçlu hissetmesini sağlayacak tavırlardan kaçınmalı.

10-Kuru geceler için ödüllendirilmeli, kucaklamak, sarılmak gibi motivasyonlar ödüldür.

2- Özgün tedavi:

Alarm tedavisi

İlaç tedavisi

LOĞUSA ANNEYE BESLENME ÖNERİLERİ

LOĞUSA ANNEYE BESLENME ÖNERİLERİ:

Annenin dengeli ve sağlıklı beslenmesi sütün devamı ve verimliliği için önemlidir.

Bebek anne memesine yerleştirilirse emme refleksi başlar. Bebek memeye yerleştirilmeden önce birkaç damla sütle meme  ucu ıslatılarak bebeğin sütün tadını alması sağlanmalı.

Anne zayıflamak için acele etmemeli ve kesinlikle diyet uygulamamalıdır. Aldığı kilolaları emzirdikçe verecektir.

Annenin emzirme sürecinde bol bol su içmesi sütün artması için önemlidir.

Anne sütünün devamlılığı için annenin moralinin yüksek olması ve zihnini bebeği ile ilgili olumlu düşüncelere yoğunlaştırması önemlidir.

Annenin fiziken de zinde olması, bebek uyudukça annenin de uyuması, ev işlerinde yakınlarından destek alması gereklidir.

Kalsiyumdan zengin, süt, yoğurt , peynir her gün tüketilmeli.

Vitaminden zengin meyve , sebze her öğünde olmalı.
 Meyveler tarım ilacı içerebildiğinden  tüketmeden önce  3 dakika sirkeli suda ya da karbonatlı suda bekletilmeli.

Her gün 1 adet yumurta tüketilmeli.

Her gün bir porsiyon et veya kuru baklagiller tüketilmeli.

Yemeklerde mutlaka iyotlu tuz kullanılmalı.

Pekmez iyi bir demir kaynağıdır, şeker yerine pekmez kullanılmalı.

Çay olarak nane, kuşburnu, rezene, ıhlamur gibi bitki çayları tercih edilmelidir.

D vitamini için annenin güneşlenmesi , güneş ışığı alması sağlanması önemlidir.

Kuru meyve ve kuru yemişler enerji vermenin yanında kalsiyum ve demirden zengin olduğu için ara öğünlerde arada tüketilebilir.

Salam, sosis, sucuk gibi katkılı besinlerden uzak durmalı.

Hazır meyve suyu, kola, gazoz gibi hazır içeceklerden uzak durmalıdır.

Sigara ve alkol kesinlikle kullanmamalıdır.

Yiyecekler hazırlanırken temizliğe dikkat etmeli, eller sık sık yıkanmalıdır.

Doktora danışmadan ilaç kullanılmamalıdır.

Emme süresince bebeğin hep memede olması ve emerken uyuya kalması işlerin yolunda gittiğini gösterir.

İSHALLİ ÇOCUK İÇİN ÖNERİLER-YASAKLAR

İSHALLİ ÇOCUK İÇİN ÖNERİLER-YASAKLAR

Önerilenler

1) Anne sütü:

Emzirilme çağındaki bebekler emzirilmeye devam edilmelidiriler.

2) Bol su ve sıvı:

-İshalde oluşan sıvı kaybını yerine koyup sıvı kaybı belirtilerini engeller, vücudun sıvı dengesini devam ettirir, olumsuz sonuçlardan korur.

3) Yoğurt ve az tuzlu ayran:

-Barsakların toparlanmasına yardımcı olur, tuz kaybını yerine koymaya yardımcı olur. 

4) Haşlanmış patates, yoğurtlu pirinç çorbası, pirinç lapası:

-Karmaşık şeker (kompleks karbonhidrat) olduklarından vücudun şeker gereksinimini karşıladığı gibi diğer basit şekerler gibi barsaklardan su çekerek ishali kötüleştirmez ve ishal süresini uzatmaz.

5) Muz:

6) Haşlanmış dana eti, haşlanmış tavuk göğsü, buğulanmış yağsız balık:

-Yağsız, kızartılmamış kırmızı ve beyaz etler ishal durumunda vücudun protein gereksinimini karşılamaya yardımcı olurlar.

7) Yağsız salçasız makarna,  ekmek içi:

Yasaklar

1) Yağlı besinler (yemekler, kızartmalar,  yağlı içecekler vb):

-Barsak içi hareketliliği kolaylaştırır, dışkıyı kayganlaştırır, ishali kötüleştirebilir, ishal süresini uzatabilir.

2) Şekerli besinler (meyveler, meyve suları, şekerlemeler-çikolatalar, hamur işleri vb):

-Bağırsak boşluğuna su çekerek ishali kötüleştirebilirler.

3) Lifli besinler (sebzeler/meyveler vb):

-barsak duvarına masaj yapıcı etkisiyle barsak hareketlerini arttırarak ishali kötüleştirebilir, ishal süresini uzatabilirler.

4) Süt:

           

                                                                       Uzm. Dr. Ömer GÜNEŞ

                                               Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

KABIZ ÇOCUK İÇİN ÖNERİLER

Önerilenler:

*Bol su-sıvı: günde 2 litre= 8-10 su bardağı, ılık olarak

*Yoğurt: günde 1 kase

*Kefir: günlük

*Lifli/posalı besinler:

-Meyveler: 
elma, kayısı, erik, incir, üzüm, armut, şeftali: taze (kabuğuyla), kurutulmuş veya komposto olarak her gün,

Sebze yemeği/salatası/çorbası: 
mümkünse her öğünde

Baklagiller: fasülye, nohut, mercimek yemek/salataları hafta 2 kez

Tahıllar (buğday): tam buğday ekmeği, kepekli ekmek, tahıllı yemekler-çorbalar/bulgur

Tohumlar (keten)

Kuruyemişler (fındık, badem, ceviz, antep fıstığı): günde 10-15 adet

Zeytinyağı: Uygun yemek ve salatalara, günde 2-3 kez tatlı kaşığıyla ağızdan

Düzenli tuvalete gitme alışkanlığı: her gün aynı saatlerde

Tempolu yürüyüş: Her gün en az 30 dk

Yasaklar

Yağlılar (kızartmalar vb)

şekerliler

unlular (hamur işleri, pastalar vb)

Süt-dondurma-sütlü tatlılar

Peynir

Kola-kahve-çay

                                                                              Uzm. Dr. Ömer GÜNEŞ

                                             Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

kilolu çocuklar için öneriler

KİLOLU-OBEZ ÇOCUK İÇİN ÖNERİLER

Önerilenler

*Mümkünse her gün 30 dk süresince ailecek tempolu yürüyüş yapılması

*Okulda düzenli bir sportif faaliyette olunması, spor-jimnastik-folklor ekiplerinde aktif yer alınması

*Lifli besinlerin alımının arttırılması

*Sıvı alımının (su, sulu içecek, sulu yiyecek) yüksek tutulması

*Sürekli olarak zararlı besinlerden uzak durulması ve sağlıklı beslenme konusunda olumlu telkinlerde bulunulması

*Mümkün olduğunca evde hazırlanan yemeklerin yenmesine özen gösterilmeli

*Evde tüm öğünlerde tüm aile bireylerinin sofraya katılımı sağlanmalı

*Aşırı kilo nedeniyle oluşabilecek sağlık sorunu yaşayan kişilerin olumsuz örnek olarak gösterilmesi

Yasaklar

*Yürünebilecek mesafelerde asansör ve motorlu araç kullanılmaması

*Ayaküstü atıştırmalara (fastfood) son verilmesi, en azından haftada 1-2 defaya azaltılması

*Gece yatmadan önce atıştırmalarına son verilmesi

*Evde çikolata, cips vb grubu besinlerin bulundurulmaması

*Unlu, hamurlu, yağlı, şekerli, tatlı yiyeceklerden uzak durulması, en azından en aza indirilmesi

*Televizyon, bilgisayar ve tv-bilgisayar oyunları başında geçirilen toplam sürenin 2 saati geçmemesi

*Ev dışı öğünlerin olabildiğince azaltılması

*Yiyecekler ve içecekler bir ödül ve ceza nesnesi olarak kullanılmamalı

                                                           Uzm. Dr. Ömer GÜNEŞ

                                               Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Çocuklarda sağlıklı uyku için öneriler

SAĞLIKLI UYKU İÇİN ÖNERİLER

Önerilenler

*Her gün aynı saatte ve aynı şekilde bir uyku rutini oluşturun

*Çocuğunuzun uyku öncesi aç olmamasına özen gösterin

*Mümkünse her gün çocuğunuzla dışarıda vakit geçirmeye özen gösterin, böylece yorulan çocuk daha güzel uyur.

*Çocuğunuzun yatak odasının yeterince sessiz ve karanlık olmasına özen gösterin.

*Çocuğunuzun yatak odasını gece <24 C nin altında olacak üşütmeyecek ve sıcaklamayacağı uygun bir sıcaklıkta tutmaya özen gösterin.

*Çocuğunuzun yatak odasının yeterince havalandırılmış ve yeterli temiz/oksijenli havaya sahip olduğundan emin olun.

Yasaklar

*Çocuğunuzu uyku saatinden hemen önceki saatlerde uyarıcı (televizyon seyretme, video oyunu oynama vb) ve yüksek enerjili faaliyetlerden uzak tutun.

*Çocuğunuzun yatak odasını cezalandırma için kullanmayın.

*Çocuğunuzu uykudan en az birkaç saat öncesi zamanda kafein içeren ürünlerden uzak tutun (çay, kahve, çikolata vb)

*Uyku öncesi birkaç saat içinde herhangi bir öğün yenilmemesine özen gösteriniz.

*Çocuğunuzun yatak odasında televizyon bulunmasına ve seyredilmesine izin vermeyin.

                                                           Uzm. Dr. Ömer GÜNEŞ

                                               Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

GAZ SANCISI (KOLİK) İÇİN ÖNERİLER

*Bebeğiniz ağladığında kucağınıza alarak sakinleştirmeye çalışın. Gaz sancılı bebekler kendisini hala sıcak anne karnı ortamında hissetme eğilimindedirler.

*Bebeğinize bebe yağı/badem yağı/zeytinyağı ile karın, ayak tabanı ve vücut masajı yapmanız rahatlatabilir.

*Bebeğinize ılık duş aldırmanız rahatlatabilir. *Her iki diz büktürülerek dizlerin karna değdirilip tekrar bacakların düzleştirilmesi şeklinde bebek sırtüstü pozisyonda iken yapılacak tekrarlayıcı hareketler bebekte rahatlama sağlayabilir.

*Yanında anne, bebe ya da başka bir bakım veren yetişkinin bulunması koşuluyla bebeklerin her iki diz karnına çekili pozisyonda yüz üstü baş yanda olacak şekilde kısa süreli düz bir zemine yatırılmaları rahatlama sağlayabilir. 

*Annenin stressiz ve rahat olması önemlidir. Bebeğe bir yardımcı bakarken (baba, kardeş, anneanne, kayınvalide vb) annenin evden bir süreliğine uzaklaşıp hava değişikliği yapması zihinsel ve ruhsal olarak rahatlamasına yardımcı olabilir.

*Annenin rezene gibi rahatlatıcı çaylardan aşırıya kaçmamak koşuluyla içmeleri annede rahatlama sağlayabileceğinden bebekte de rahatlama sağlayabilir.

 *Saç kurutma makinesi sesi, elekrikli süpürge sesi, su damlaması sesi, deniz dalgaları gibi ritmik sesler anne karnında kan akış sesine bebek tarafından benzetildiği için rahatlama sağlayabilmektedir. 

İnternette veya akıllı telefonlarda beyaz gürültü (white noise) gibi programlar indirilerek denenebilir.

*Kucakta, pusette (bebek arabasında), araba içinde kısa süreli bir gezinti rahatlama sağlayabilir.

*Sakin ve sessiz bir yerde emzirmeye çalışınız.

*Emzirirken ve biberonla beslenirken bebeğinizin hava yutmamasına özen gösteriniz.

*Hazır mama kullanıyorsanız aynı markanın daha az gaz yapan türüne geçebilirsiniz.

*Bebeğinizi stresli ortamlardan olabildiğince uzak tutmaya özen gösteriniz.

*Bebeğinizin daha çok geceleri uyumasını sağlayacak bir uyku düzeni oluşturmaya çaba gösteriniz.

*Sık sık az az besleyerek açlık nedeniyle oluşan ağlamasının azalmasını sağlayabilirsiniz.

*Altının temiz olmasına özen gösteriniz.

*Annenin aldığı besinler sonrası bebeğin gaz sancısında artış olduğu gözlemine sahipseniz olabildiğince o besinlerden uzak durmaya çalışınız.

*Bebeğinize yan etkileri bilinmeyen ve zarar verebilecek, doktor önerisi olmayan çaylardan, kocakarı ilaçlarından/damlalarından, yağlardan kesinlikle kullanmayınız.

*İçinize sinmeyen, size anormal gelen, uzun süren sık oluşan ağlama ataklarında çocuk hekiminize muayeneye götürünüz.

                                              

                                               Uzm. Dr. Ömer GÜNEŞ

                                               Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

NE ZAMAN ÇOCUK DOKTORUNA GİDELİM?

*Doğum sonrası ilk 3-5 günde,

 4 haftalıkken, 

*1-12 ay arası 2 ayda bir kez

*12-24 ay arası 3 ayda bir kez

*1-18 yaşlarında yılda bir kez

*Evde yapılan uygulamalarla (kıyafetleri çıkartma, ortam ısısını düşürme, ateş düşürücü ilaçlar kullanma, ılık duş, ıslak bez) düşürülemeyen, düşürüldükten sonra 1-2 saat içinde yeniden çıkan, 4-6 saat aralıklarla çıkan ve 3 günden uzun süren ve baygınlık yaratan ateş yüksekliklerinde

*Evde yapılan basit uygulamalarla (karın bölgesine saat yönünde masaj yapılması, karın bölgesine sıcak uygulama, yoğurt yedirme) rahatlamayan 3 saatten uzun süren, inatçı kusma, ateş yüksekliği, makattan kan gelmesinin eşlik ettiği karın ağrılarında

*Evde  basit uygulamalarla (bol oksijenli ortama çıkarma, uyku, ağrı kesici ilaç kullanma) rahatlamayan, özellikle de başın aynı tarafında olan, gittikçe sıklaşan-şiddetlenen, uykudan uyandıran, denge bozukluğu, görme bozukluğu ve sabah kusmalarının eşlik ettiği  baş ağrılarında

*Evde  basit uygulamalarla (bol ılık su, pekmez içirme, >1 yaş çocuklara bal içirme, bitki çayları içirme) rahatlamayan gittikçe kötüleşen/boğuklaşan/çatallaşan, ateş yüksekliği ve nefes darlığının eşlik ettiği öksürüklerde

*Evde  basit uygulamalarla (bol sıvı/sulu gıda alımı, yoğurt yedirme-az tuzlu ayran ayran içirme) rahatlamayan, kanlı ve sümüksü madde içeren, şiddetle karın ağrısının eşlik ettiği ishallerde

*Evde  basit uygulamalarla (bol sıvı alımı, bol lifli gıda alımı-bol sebze çorbası/yemeği/salatası tüketimi, iyi yıkanmış kabuklu mevsim meyveleri yedirilmesi, yoğurt yedirme, karın bölgesine saat yönünde masaj yapılması) rahatlamayan kabızlıklarda

*2 persentil çizgisinden daha fazla düşmenin olduğu, son 3 ay içinde %10 dan fazla kilo kaybının olduğu iştahsızlıklarda

*Evde basit uygulamalarla (ağrı kesici ilaçlar kullanma, sakız çiğnetme/balon şişirme), gittikçe sıklaşan ve şiddetlenen kulak ağrılarında

*Evde basit uygulamalarla (tuzlu su ile gargara, boğaz pastili, >1 yaş çocuklara bal içirme,  ağrı kesici ilaçlar kullanma,  bol ılık su içirme) rahatlamayan, yüksek ateşin eşlik ettiği boğaz ağrılarında

*İlaç veya besin sonrası başlayan, gittikçe yayılan cilt döküntülerinde

                            

                             Uzm. Dr. Ömer GÜNEŞ

                        Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı